Druk

Als onze jongeren niet meer mee kunnen komen – over de stille druk van een overprikkelde samenleving

We leven in een tijd waarin alles sneller, luider en drukker lijkt te gaan. En juist onze jongeren voelen dat het meest. Achter het ogenschijnlijke zelfvertrouwen van deze generatie schuilt vaak iets anders: overprikkeling, prestatiedruk en uitputting.

Meer dan 1,3 miljoen jongeren in Nederland kampen met aanhoudende klachten zoals angst, concentratieproblemen, slaapproblemen of buikpijn — signalen die te vaak worden weggezet als “een fase” of “aandachttrekkerij”.

Dagelijks slikken ruim 125.000 kinderen ADHD-medicatie. Vaak zonder dat echt onderzocht wordt waarom ze zich onrustig of anders voelen. Want onrust is zelden alleen een aandachtsprobleem — het is vaak een teken van een zenuwstelsel dat overbelast is door prikkels, verwachtingen en te weinig herstel.

Chronische stress en depressieve gevoelens zijn inmiddels geen uitzondering meer, maar onderdeel van het dagelijks leven van een groeiende groep jongeren. En wie het tempo niet kan bijbenen, blijft letterlijk thuis. Het aantal thuiszitters is de afgelopen jaren meer dan verdriedubbeld. Achter die cijfers schuilen verhalen van jongeren die hun plek in de wereld nog niet hebben kunnen vinden.

Maar niet alleen jongeren lopen vast. Ook volwassenen zoeken massaal naar balans. We lijken het allemaal “goed voor elkaar” te hebben — een baan, een huis, een sociaal leven — maar de cijfers vertellen een ander verhaal. Eén op de vijf volwassenen worstelt met psychische klachten zoals angst of depressie. Meer dan 1,2 miljoen mensen gebruiken antidepressiva, vaak zonder diepgaande emotionele begeleiding of aandacht voor de oorzaak van hun klachten.

En dan het werk: iedere maandag beginnen miljoenen mensen opnieuw aan iets dat hen leeg trekt. Zeventig procent van de werkenden zegt weinig tot geen plezier of zingeving te ervaren in wat ze doen. Geen wonder dat één op de zes werknemers burn-outklachten heeft.

Ook hoogbegaafdheid — vaak gezien als een gave — kan een bron van eenzaamheid zijn. Ongeveer 2,5% van de Nederlanders heeft een IQ boven de 130, maar slechts een derde rondt een vervolgopleiding af. Veel hoogbegaafden ervaren een diep gevoel van anders-zijn: niet passen in het schoolsysteem, niet thuishoren in werkomgevingen, en moeite met het vinden van betekenisvolle verbindingen.

Wat al deze groepen verbindt, is het verlangen om begrepen te worden — niet als diagnose, maar als mens. Of je nu jong bent en vastloopt, volwassen en uit balans, of hoogbegaafd en zoekende: jouw verhaal mag gehoord worden. Leer meer over jezelf en schrijf je eigen handleiding. Dat helpt je om weer helderheid, richting en vertrouwen te vinden, zodat je leert keuzes maken die passen bij wie jij werkelijk bent.

Over de kracht van inzicht, veerkracht en het hervinden van richting in een wereld vol ruis.

Bronnen

·      Trimbos Instituut (2025). Cijfers over psychische gezondheid en medicatiegebruik in Nederland.

·      CBS (2024). Thuiszitters en leerplichtige jongeren.

·      RIVM (2025). Monitor Mentale Gezondheid Jongeren.

·      SCP (2024). Werkgeluk en zingeving in Nederland.

·      Kooijman, T. (2023). Hoogbegaafd en vastgelopen – de verborgen kant van talent.